فرصتی مغتنم برای صلح پایدار بین ارمنستان و آزربایجان
تاریخ مناقشات بین المللی متاسفانه مملو از فرصت های از دست رفته صلح است.
کنفرانس یالتا به جای تحقق هدف خود برای ترسیم نقشه راه مسالمت آمیز برای اروپای پس از جنگ ، با تقسیم آلمان به چهار منطقه اشغالگر تحت کنترل نیروهای آمریکا ، انگلیس ، فرانسه و شوروی ، راه را برای جنگ سرد هموار كرد.
اکنون فرصتی تازه برای ایجاد صلح پایدار و خاموش کردن مناقشه طولانی در منطقه قفقاز جنوبی وجود دارد ، جایی که روند عادی سازی و ادغام اقتصادی پس از جنگ شش هفته ای پاییز گذشته بین ارمنستان و آزربایجان در جریان است.
ارمنستان با اشغال 30 ساله بخشی از سرزمین هایی که طبق قوانین بین المللی جزو جمهوری آزربایجان شناخته شده است موجب آوارگی و رنج زیاد یک میلیون پناهنده آزربایجانی و تخریب گسترده این مناطق شده است. همچنین منجر به انزوای بین المللی ارمنستان، وابستگی خارجی، افت اقتصادی و کاهش جمعیتی شده است.
پایان جنگ در قره باغ برخی از فرصتهای مهم را برای ارمنستان به ارمغان می آورد. سی سال پس از اعلام رسمی استقلال خود از اتحاد جماهیر شوروی، سرانجام می تواند حرکت به سمت حاکمیت مستقل را آغاز کند. مردم ارمنستان این فرصت را دارند که با خلاص شدن از احساسات، خود را از زیر بار فشار اقتصادی ناشی از اشغالگری خارج کنند و با از میان برداشتن اثرات جنگ طولانی در کنار همسایگان آزربایجانی خود در صلح زندگی کنند.
برای اولین بار در دهه های گذشته، مقامات عالی رتبه ارمنستان و آزربایجان در مورد ایجاد ارتباطات حمل و نقل و ارتباطات و همچنین فرصت های دیگر برای همکاری منطقه ای بحث و گفتگو می کنند. روند مرزبندی در امتداد مرز بین المللی بین ارمنستان و آزربایجان ادامه دارد و به زودی صدها هزار خانواده آواره می توانند به خانه های خود بازگردند.
در بازسازی قره باغ کوهستانی، شرکت های آمریکایی باید با پیوستن به تلاش برای ایجاد شهرها و جوامع هوشمند و سبز مشارکت داشته باشند. مانع اصلی باقی مانده وجود تعداد زیاد مین های تعبیه شده توسط نیروهای ارمنی است که به کشتار غیرنظامیان و پرسنل نظامی آزربایجان ادامه می دهند. ایالات متحده میتواند نقش مهمی در حمایت از اقدامات مین روبی به نفع مردم ارمنستان و آزربایجان داشته باشد.
ایالات متحده، روسیه و فرانسه به عنوان روسای مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا، فرصت مهمی دارند تا با بهره برداری از آتش بس ماه نوامبر گذشته روند آشتی، گفتگو و رونق اقتصادی بین ارمنستان و آزربایجان را تقویت کنند.
رئیس جمهور جو بایدن، در جریان مبارزات انتخاباتی خود، بر ضرورت آتش بس تأکید کرد. اکنون با برقراری آتش بس و با توجه به نقش آمریکا به عنوان یکی از روسای گروه مینسک و عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، آزربایجان از آمریکا انتظار دارد که تمایل زیادی به اجرای تصمیمات هر دو سازمان بین المللی داشته و به فشارهای خود برای صلح ادامه دهد. با انجام این کار، ایالات متحده در این مناقشه جانبداری از یک طرف نخواهد کرد و بجای آن می تواند بعنوان یک میانجیگر صادق و بیطرف، با تاکید بر پایبندی هر دو طرف به قوانین بین المللی به ایفای نقش خودبپردازد.
با وجود صدمات هولناک گذشته - از جمله قتل عام غیر نظامیان آزربایجان در بخش خوجالی(۱۹۹۲میلادی) جایی که صدها نفر جان خود را از دست دادند - آزربایجان آماده است که به آینده نگاه کند و گامهای دشواری را که برای صلح لازم است بردارد. آزربایجان عزم خود را برای ادغام مجدد شهروندان ارمنی تبار ساکن قره باغ در زندگی اجتماعی و اقتصادی این کشور ابراز داشته است.
این تعهد به فرهنگ و دین نیز گسترش می یابد، زیرا آذربایجان با اکثریت مسلمان به عنوان یکی از پیش قراولان تنوع و تحمل ادیان در جهان شناخته می شود برای تقویت و حفظ میراث چند فرهنگی خود بی وقفه تلاش می کند. دولت آزربایجان کلیسای جامع ارمنی باکو که دارای کتابخانه ای متشکل از 5000 نسخه خطی ارمنی است را مرمت کرد و آز رئیس کلیسای ارمنستان برای بازدید از آن در سال 2010 استقبال کرد. با وجود تلاشهای مذبوحانه برای رنگ و لعاب مذهبی دادن به جنگ بین دو کشور، این روایت دروغ برای شهروندان مسیحی، یهودی، مسلمان و دیگر شهروندان آذربایجان که در کنار یکدیگر با آرامش زندگی میکنند توهین تلقی میشود. متاسفانه چنین تلاشهایی بجای آشتی و مصالحه باعث ایجاد تفرقه می شود.
آزربایجان (بعد از آزادی مناطق اشغالی) ضمن اعلام برنامه بازسازی ویرانیهای جنگ اخیر از طرحهای خود برای بازسازی میراث مسیحی و مسلمان قره باغ کوهستانی نیز خبر داده است. چشم انداز فردای منطقه قره باغ کوهستانی نوید بخش خانه ای برای یک جامعه متنوع و مسالمت آمیز بجای برزخ جنگ گذشته در آن می باشد.
پس از چندین دهه فرصت از دست رفته در جنگهای اعراب و اسرائیل، « توافق نامه های ابراهیم» که اخیراً بین اسرائیل و چند کشور عربی امضا شده است که نشان دهنده راهی به سوی آینده ای روشن تر در خاورمیانه و شمال آفریقا است. که مشخصه آن گسترش همکاریهای اقتصادی در حال رشد و گرم شدن روابط مسلمانان و یهودیان میباشد. در واقع، روابط استراتژیک دیرینه آزربایجان با اسرائیل الگوی تاثیر گذاری برای نزدیک شدن امروز اسرائیل و کشورهای دارای اکثریت مسلمان است.
اکنون آمریکا باید رویکرد فراگیری را در مورد قفقاز جنوبی اتخاذ كند. صلح پایدار بین ارمنستان و آزربایجان این امکان را برای منطقه فراهم می کند تا پتانسیل های کامل خود را به منصه ظهور برساند و ارمنستان را با همسایگان خود ادغام کند. این فرصت را نباید از دست داد.
ائلین سلیمان اف سفیر آزربایجان در ایالات متحده آمریکا
ترجمه از اومود دوٌزگوٌن
Seizing the Opportunity for Lasting Peace Between Armenia and Azerbaijan | Opinion
The history of international conflicts is regrettably littered with missed opportunities for peace.
Rather than accomplishing its aim of charting a peaceful roadmap for postwar Europe, the February 1945 Yalta Conference paved the way for the Cold War by dividing Germany into four occupation zones administered by U.S., British, French and Soviet forces.
Now, there exists a fresh opportunity to forge a lasting peace and to extinguish a lingering conflict in the South Caucasus region, where processes of normalization and economic integration are underway in the aftermath of last fall's six-week war between Armenia and Azerbaijan.
Armenia's 30-year-long occupation of territories internationally recognized as Azerbaijan's inflicted enormous suffering on a million Azerbaijani refugees and led to wide-scale destruction in the area. It also led to Armenia's international isolation, external dependency and economic and demographic decline.
The end of the war in Nagorno-Karabakh brings some crucial silver linings for Armenia. Thirty years since formally declaring its independence from the Soviet Union, it can finally begin moving towards meaningful sovereignty. The Armenian people have an opportunity to extricate themselves from the emotional and economic burdens of carrying out an occupation, to shed the effects of long conflict and to live alongside their Azerbaijani neighbors in peace.
For the first time in decades, high-ranking Armenian and Azerbaijani officials are discussing the establishment of transportation and communication links as well as other opportunities for regional cooperation. There is an ongoing demarcation process along the international border between Armenia and Azerbaijan, and soon hundreds of thousands of displaced families can return to their homes.
U.S. companies should participate in the reconstruction of Nagorno-Karabakh by joining the efforts to build smart and green cities and communities. The key remaining impediment is the presence of vast numbers of landmines laid by Armenian forces that continue to kill Azerbaijani civilians and military personnel. The U.S. can play an important role in supporting the demining effort for the benefit of both the Armenian and Azerbaijani people.
The U.S., Russia and France, as co-chairs of the OSCE Minsk Group, have a significant opportunity to build on the momentum from last November's ceasefire and promote reconciliation, dialogue and economic prosperity between Armenia and Azerbaijan.
President Joe Biden, during his campaign, reiterated the need for a ceasefire. With a ceasefire now in place, Azerbaijan expects the U.S., given its roles as a Minsk Group co-chair and a permanent member of the U.N. Security Council, to maintain a keen interest in implementing decisions by both of those international organizations and to continue pushing for peace. In doing so, the U.S. would not be taking a side in this conflict. Rather, it would be fulfilling its role as an honest broker and an objective mediator by advancing both sides' adherence to international law.
Despite the trauma of the past—including the 1992 massacre of Azerbaijani civilians in Khojaly, where hundreds lost their lives—Azerbaijan is prepared to look towards the future and to take the difficult steps that are necessary for peace. Azerbaijan has expressed its determination to reintegrate citizens of Armenian origin living in Nagorno-Karabakh into the country's social and economic life.
This commitment extends to culture and religion, as Muslim-majority Azerbaijan is widely recognized as one of the world's champions of diversity and tolerance. The country works tirelessly to preserve and strengthen its multifaith heritage. The government restored Baku's Armenian cathedral, which houses a library of 5,000 Armenian manuscripts, and the head of the Armenian Church was welcomed to visit it in 2010. Desperate attempts to inject a religious narrative into an interstate conflict are simply insulting to Azerbaijan's Christian, Jewish, Muslim and other citizens. Such attempts unfortunately promote division rather than reconciliation.
Azerbaijan has also announced plans to rebuild the Christian and Muslim heritage of Nagorno-Karabakh following the devastation of the recent war and the neglect that the region had experienced under occupation. The Nagorno-Karabakh region of tomorrow promises to be the home of a diverse and peaceful community rather than its conflict-ridden limbo of the past.
After decades of missed opportunities in the Arab-Israeli conflict, the recently signed Abraham Accords between Israel and several Arab states have displayed the path towards a brighter future in the Middle East and North Africa, characterized by burgeoning economic cooperation and warming Muslim-Jewish relations. In fact, Azerbaijan's longstanding strategic ties with Israel set an influential precedent for today's rapprochement between Israel and Muslim-majority countries.
America should now apply the big-picture approach to the South Caucasus. A lasting peace between Armenia and Azerbaijan would allow for the region to realize its full potential and for Armenia to integrate with its neighbors. This opportunity must not be missed.
Elin Suleymanov is Azerbaijan's ambassador to the United States.
