نقش دیپلماسی و جنبش استقلال طلبانه - مسئله پرچم مستقل 

اومود دوٌزگوٌن

توضیح: الف- این مطلب را در شهریور ماه سال ۱۳۷۶/ آگوست ۱۹۹۷ زمانیکه ساکن کانادا بودم نوشته ام که بخش اول آن در نشریه قورتولوش چاپ تورونتو درج شد. متن زیر بدون تغییر محتوایی فقط با اصلاح املایی حرف ذ آزربایجان از روی اصل مقاله تایپ شده است.

ب- بخش دوم مقاله به دلایلی از جمله تابو بودن طرح مسئله پرچم در آن زمان با توضیح سردبیر نشریه «... بخش پایانی مطلب شما در مورد پرچم جداگانه برای آزربایجان جنوبی به دلایلی حذف شده است...» متاسفانه چاپ نشد. که عینا و بصورت کامل در اینجا چاپ میشود.

   

بکارگیری دیپلماسی فعال در عالم سیاسی امروز، حرف اول را میزند. امروزه حتی کشورهای قدرتمندی نظیر آمریکا و چین سعی می کنند بدون استفاده از اهرم نظامی و ترجیحا با بکارگیری اهرم دیپلماسی فعال بر اهداف سیاسی خود نائل آیند.  بدون شک پروسه حل مسئله آزربایجان و پیشبرد اهداف جنبش استقلال طلبانه ملت آزربایجان جنوبی از این قاعده مستثنا نیست.
آزربایجان در کلیت وجودی خود پیکر واحدی است با شاخص های مادی و معنوی خاص خود که نمایانگر ارزش‌های فرهنگی واحد و یونیک ملت ماست. با علم به مسئله تقسیم و جداسازی آزربایجان واحد،  در جغرافیای سیاسی امروز بایستی آزربایجان را به اجبار در دو بخش شمالی و جنوبی ارزیابی کرد که قصد من وارد شدن در این مبحث مفصل نیست.  لذا دراینجا فقط با اشاره مختصر به موقعیت آزربایجان شمالی به فرآیند بکارگیری دیپلماسی فعال در پروسه جنبش استقلال طلبانه آزربایجان جنوبی می پردازم.

 بخش شمالی آزربایجان: شش سال تمام است که خود را از یوغ استعمار روسها رها ساخته است و دارای نظام سیاسی - اجتماعی مستقل و متکی به ملت خود می‌باشد. براین اساس آزربایجان شمالی یکی از کشورهای اروپایی است که از سوی تمام کشورهای جهان به رسمیت شناخته شده است.  دارای دولت و سیستم پارلمانی، پرچم و نشان کشوری و کرسی مستقل در سازمانهای ملل متحد و جامعه اروپا و دیگر سازمان های بین المللی است.

 بخش جنوبی آزربایجان: متاسفانه هنوز تحت استعمار دولت مرکزی ایران قرار دارد و به همین جهت از داشتن هرگونه شاخص بین المللی محروم می باشد. اما آنچه مسلم است ملت آزربایجان برخلاف گذشته دیگر ساکت نشسته است امروز ملت بیدار ما در آزربایجان جنوبی در حال تکوین انقلاب رهایی بخش است که گام های اولیه این حرکت در حال ثمر دادن است.  تشکل های رهایی بخش در داخل و خارج روز به روز گسترده تر می شود. بسیج عمومی ملت برای رهایی از یوغ استعمار و شوونیزم فارس در حال شکل گیری است و نبض انقلاب ملی مستقل برای گسستن زنجیر اسارت هر روز تندتر می شود.  رهبری این حرکت را گروه‌های سیاسی و آزادی بخش آزربایجان به عهده دارند و با ارائه برنامه‌ها و قانون اساسی پیشنهادی توسط اکثر گروه‌ها و سازمان‌های فعال آزربایجانی پروسه جنبش ملی وارد مرحله جدیدی شده است.  رژیم استعمارگر و شوونیست فارس ایران با وجود کنترل سیستماتیک سیاسی و نظامی و اقتصادی آزربایجان جنوبی، دیگر توان کنترل فرهنگی و اطلاع رسانی سابق را ندارد.  تکنولوژی جدید ارتباطی و شرایط سیاسی مساعد منطقه‌ای و جهانی و بخصوص پیشرفت های عظیم سیاسی و اقتصادی در آزربایجان شمالی کفه ترازو را به نفع جنبش استقلال طلبانه آزربایجان جنوبی روز به روز سنگین تر می کند. این موج اطلاعاتی سبب بیداری و آگاهی اقشار مختلف ملت، از شدت محرومیت‌ها و حقوق پایمال شده خویش گردیده و در نتیجه به محکم تر شدن صفوف مقاومت ملی در برابر دشمن استعمارگر و شوونیزم فارس انجامیده است.

اما علیرغم پیشرفت های چشمگیر در چند سال اخیر، جنبش ملی آزربایجان از نظر سازماندهی نیروهای آزادیخواه و استقلال‌ طلب و تبلیغات و به کارگیری شیوه های دیپلماسی فعال از جمله لابیگری با کمبود و نقصان عدیده ای  روبرو بوده است.  بجز چند مورد خاص اعتراضی در خارج آن هم در مقابل سفارت ایران در باکو، خیل تظاهرات و تجمعات اعتراضی در آزربایجان جنوبی علیه رژیم ایران انعکاس منطقه ای و خارجی چندان شایسته ای نداشته است.

آنچه فعالین حرکت ملی در داخل و در نهایت جوّ خفقان آمیز و با به خطر انداختن جان خود انجام میدهند بایستی با کانالیزه کردن ارتباط داخل با خارج توسط فعالین خارج از کشور انعکاس جهانی بیابد.  در خارج باید با بهره‌گیری از فضای دموکراتیک تجمعات اعتراضی را به مناسبت های مختلف از قبیل سالروز ۲۱ آذر و روز جهانی حقوق بشر و غیره را تدارک دید. با انتشار بیانیه و تسلیم آن به دفاتر نمایندگی سازمان ملل و پارلمان اروپا، کنگره آمریکا و سازمان حقوق بشر مسئله آذربایجان را به صفحات اصلی روزنامه ها و نشریات معتبر و رادیو تلویزیون های بین المللی کشاند. جهت کسب حمایت از جوامع بین المللی بایستی در اجرای پلتفرم دموکراتیک جنبش ملی، محاسبات و مناسبات دیپلماسی بین المللی را کاملاً مدّ نظر قرار داد.

مسئله پرچم و اتحاد دو بخش آزربایجان
برای درک اهمیت کاربرد دیپلماسی صحیح و فعال، همینطور جهت پیشبرد اهداف جنبش ملی، به دو موضوع حساس و کلیدی یعنی اتحاد دو بخش آزربایجان و ضرورت تعیین پرچم مستقل آزربایجان جنوبی را به بحث می گذارم و امیدوارم آغاز خوبی  در طرح مسائل کلیدی جنبش رهایی بخش ملتمان باشد.

الف- آزربایجان واحد: بدون شک حق طبیعی و وظیفه ملی هر تورک آزربایجانی است که خواهان آزربایجان واحد باشد و برای پایان دادن به این جدایی تحمیلی جانانه مبارزه کند. در واقع روح آزربایجانی واحد است وجود دو آزربایجان فقط از نظر جغرافیای سیاسی تحمیلی می‌تواند معنی داشته باشد.  اما این حق طبیعی و احساس پاک، ما را نباید از اوضاع سیاسی حاکم در منطقه و جهان غافل کرده و از به کارگیری دیپلماسی واقع بینانه بر حذر کند. اولاً ما باید مسئله آزربایجان جنوبی را در چارچوب سیاسی مستقل از آزربایجان شمالی در نظر بگیریم ثانیا برای پیشبرد اهداف حرکت ملی، حتی المقدور از امکانات آزربایجان شمالی با احتیاط و بدون بهانه دادن به دست دشمنان و با در نظر گرفتن کلیت منافع ملت آزربایجان چه در شمال و چه در جنوب استفاده کنیم. همچنین، موقعیت سیاسی فعلی و روابط بین المللی آزربایجان شمالی را در نظر بگیریم

  ب- پرچم ملی مستقل: پرچم یکی از اصلی ترین و مهم ترین نماد همبستگی یک ملت است. ملت بزرگ تورک در طول تاریخ خود سمبل های رهایی بخش همچون نشان بوزقورد و نمادهای قیام ملی و آزادی خواهی همچون پرچم سرخ بابک را از خود به یادگار گذاشته است.  تورکهای آززبایجان در طول حکمرانی هزار ساله خود دارای نمادها و پرچمهای گوناگون بوده اند. پرچم سه رنگ جغرافیای کنونی ایران نیز میراث به جا مانده از امپراطوری تورک قاجاراست. این میراث بعد از کودتای انگلیسی رضا میرپنج توسط فارسها غصب و بتدریج تبدیل به سمبل هویت فارس ایرانی شد. اما ملت آزربایجان در بخش شمال بعد از رهایی از سلطه استعمار روس در سال ۱۹۱۸ حکومت ملی خود را به رهبری محمد امین رسولزاده تشکیل دادند و با تعیین پرچم ملی مستقل برای اولین بار بنام ملت آزربایجان و نه بنام خاندان حاکم، پرچم ملی آزربایجان برافراشته شد. متاسفانه برخلاف آزربایجان شمالی، در جنوب رود ارس با وجود تجربه یکساله حکومت ملی پیشه وری،  در تعیین پرچم مستقل کوتاهی شد. در حال حاضر فقدان پرچم سبب سردرگمی در حرکت ملی شده و ضرورت تعیین پرچم مستقل برای پیشبرد مبارزات استقلال طلبانه بیش از پیش  احساس میشود. لذا تا تعیین پرچم مستقل در مورد استفاده از پرچم آزربایجان شمالی باید هوشیارانه عمل کنیم زیرا برخلاف استفاده از موسیقی و ادبیات مشترک استفاده از پرچم مشترک در محافل سیاسی و آن هم در شرایط فعلی صحیح به نظر نمی رسد. زیرا پرچم علاوه بر نماد و هویت یک ملت بعنوان نماد دولت نیز در مجامع بین المللی مطرح است.از نظر سیاسی حساسیت‌های خاصی را برمی‌انگیزد. اگر ما پرچم مستقل داشته باشیم حساسیت ها کمرنگ شده و بطور همزمان میتوانیم از هر دو پرچم استفاده کنیم.

براین اساس در شرایط فعلی استفاده از پرچم رسمی آزربایجان شمالی تاثیرات دوگانه‌ ای را در بر دارد از طرفی بیانگر حقیقی یکی بودن ملت در دو سوی ارس و همبستگی ناگسستنی در مسائل حیاتی از جمله آزادسازی قره باغ از اشغال ارامنه و آزربایجان جنوبی از اشغال دولت استعمارگر و شونیست فارس می باشد و هرچه بیشتر ما را به آزربایجان واحد نزدیکتر می‌کند. اما از طرفی دیگر در روابط بین المللی دولت آزربایجان شمالی را با مشکلاتی روبرو می سازد.  از آنجایی که دولتهای خارجی شناخت چندانی از مسئله آزربایجان جنوبی ندارند دولت آزربایجان شمالی  را به دخالت و گسترش قلمرو خود به کشورهای همسایه متهم می کنند. و این بهانه ای به رژیم تهران میدهد که فشارهای سیاسی بیشتری بر دولت جوان آزربایجان بیاورد. در داخل نیز با تبلیغات موهوم خود،  حرکت ملی را به تحریکات خارجی نسبت داده،  به  سرکوب حرکت‌های اعتراضی شدت بخشد. بنابراین در شرایط فعلی استفاده از پرچم آزربایجان شمالی در حرکت ملی آزربایجان جنوبی به صلاح جنبش رهایی بخش ما نیست.

  چه باید کرد؟
مرجع اصلی برای تعیین پرچم ملی یک ملت و یک کشور، معمولا پارلمان و دولت آن است. اما با توجه به شرایط خاص جنبش، تا تشکیل دولت ملی و مجلس ملی، باید تعیین پرچم مستقل برای جنبش آزادیبخش ملی آزربایجان جنوبی در اولویت فوری قرار بگیرد.  و این به معنای دور شدن از ایده و آمال طبیعی و مسلم آزربایجان واحد نیست.
  
طرح پیشنهادی
 برای تعیین پرچم ملی مستقل باید طرحهای مختلف ارائه شود. برای نمونه طرح پیشنهادی خودم  را ( شهریور ماه سال ۱۳۷۶/ آگوست۱۹۹۷) بشکل زیر ارائه می دهم:  این پرچم می تواند به شکل افقی مانند پرچم اصلی مان در سه رنگ آبی، قرمز و سبز با زمینه بزرگتر در بخش قرمز و یا مساوی. که در وسط آن آرم شعله سفید یا مشعل سفید که بیانگر"اودلار یوردو" میباشد نقش ببندد. فعالین شناخته شده و احزاب سیاسی آزربایجان جنوبی باید طرحهای مختلف ارائه شده را بررسی کرده و با جلب نظر اجماع  طرح مورد قبول اکثریت را بعنوان پرچم حرکت ملی آزربایجان جنوبی تعیین کنند. احزاب و گروها ضمن استفاده محوری از پرچم ملی جدید، آرم سازمانی مختص بخود را نیز در مراسم  و سخنرانی ها و رسانه های عمومی به کار گیرند.

 پیوست

بو بایراق بیرینجی دفعه ۲۰۰۰ ایلده ملی فعالار طرفیندن بابک قورولتایندا قالدیرلمیشدیر.  و ۲۰۰۳ ده گاموح تشکیلاتی طرفیندن اوز گروه بایراق کیمی قبول ائدیلدیکدن سونرا ،  باشقا تشکیلاتلار اونی قولانمادان ایمتنا ادیب و باشقا بایراق و یا رسمی شیمال داکی بایراغیمیزی قوالانمیشدیرلار.




facebook comment
  دوستلار گونازتی وی ده گئدن پرچم مسئله سی حاقدا وئرلیشه (۲۰۱۸/۰۶/۲۲) یوتیوب دا باخدیم. چوخ گئج اولورلسادا خییر دیر.  ۱۸مای / ۲۰۱۸ ده گوناز تی وی ده صحبت ائدنده، اصلینده من ایسئه دیم پرچم حاقدا گنیش دانیشام امما واقتین آز اولدوغونا گوره جواد بی دئدیلر قالسین سونرایا. نه یاخجی کی بوگون مسئله آچیلدی. البته بئله محدود صورتده طرح اولوب و نتیجه نی ته لئسیک له اعلان اتمه سینه تنقیدی باخسامدا , هر حالدا چوخ ضروری و دوٌز بیر حرکت حساب ائدیره م.  من ده بو بایراغی دستکله ییره م. اومود ائدیرم کی باشاقا مسئله لریمیزی ده ال اله وئریب بیرلیکده حل اده ک.